NIEUWS

Tegen de werkelijkheid van een toenemende verdeeldheid onder gereformeerden, wijdde het Contactorgaan Gereformeerde Gezindte zijn jaarlijkse conferentie aan de katholiciteit van de kerk.

Terwijl de kerkelijke verdeeldheid de afgelopen jaren alleen maar is toegenomen – denk aan de hersteld-hervormden, voortgezet-gereformeerden en hersteld-gereformeerden – houdt het Contactorgaan Gereformeerde Gezindte (COGG) elk jaar trouw zijn conferentie. En dat al zesendertig jaar lang. Secretaris I.A. Kole geeft toe dat het ,,gespreksplatform voor kerken en richtingen binnen kerken die op Schrift en belijdenis willen staan” de eenheid niet dichterbij heeft gebracht.

Bij de oprichting, vertelt hij, leefde nog het idee het contactorgaan ,,zekere bevoegdheden” te geven om stappen te zetten richting eenheid. Maar dat is niet gelukt, kerken wilden die niet geven. In feite heeft het COGG geen enkele macht. Toch blijft Kole hoop houden. ,,De eenheid is inderdaad verder weg dan ooit. Het lijkt dweilen met de kraan open. Maar we mogen weten dat er een God is die verdriet heeft over de verdeeldheid en dat mogen wij ook hebben. Als we de bereidheid vinden om elkaars voeten te wassen, kunnen we misschien toch een stap dichterbij elkaar komen.”

Het Contactorgaan is dus vooral een ‘praatclub’, zo’n organisatie die je mist als zij niet meer zou bestaan. Kole: ,,Het onderlinge gesprek gaande houden is belangrijk. En ook dat je weet wat in elkaars kerken speelt. Als je ermee stopt, heb je toch minder onderling contact. Het COGG is het enige platform binnen de gereformeerde gezindte.” Hoopvol signaal is dat het aantal bezoekers van de conferentie de laatste jaren weer toeneemt, donderdag waren er 75 bezoekers.

De organisatie lijkt op enkelen te steunen, vooral op de inzet van de secretaris. Dat zij niet alles kunnen behappen, blijkt uit de website. Die is hopeloos verouderd. Er wordt nog gesproken over de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Nederlandse Hervormde Kerk, die vijf jaar geleden al zijn opgegaan in de Protestantse Kerk.

Tegen de verdeelde werkelijkheid in droomde dr. Henk van den Belt, hoofddocent vanwege de Gereformeerde Bond in Utrecht, openlijk over een katholiek gereformeerde kerk.

Wie bezoeken de conferentie, traditiegetrouw in De Aker in Putten? Vooral predikanten, kerkbestuurders en kerkenraadsleden. De pauzes en de maaltijd benutten zij om ervaringen te delen en van gedachten te wisselen.

Droom
Tegen de verdeelde werkelijkheid in droomde dr. Henk van den Belt, hoofddocent vanwege de Gereformeerde Bond in Utrecht, openlijk over een katholiek gereformeerde kerk. De gereformeerde traditie kent op dat punt volgens hem drie zwakke schakels. De verbondstheologie, de leer dat de Here een verbond sloot met zijn volk, relativeert de zichtbare gestalte van de kerk ,,en kan die zelfs overbodig maken”. In zijn ogen valt in de gereformeerde theologie zoveel nadruk op het Hoofd, dat de ledematen elkaar uit het oog verliezen en elkaars pijn niet meer voelen. Als tegenwicht pleitte Van den Belt voor een heroriëntatie op de kerk ,,als het zichtbare lichaam van de gekruisigde en opgestane Christus.”

Gereformeerde kerken kregen verder een nationaal karakter, wat leidde tot een verbrokkeling van de katholieke kerk. Volgens Van den Belt moet er weer zicht komen op Israël als het unieke volk van God., tegenover dit scheidingmakende element in de gereformeerde traditie.

Van den Belt legde ook een vinger bij het sterke accent dat de ambtstheologie – de gedachten over de ambten van predikant, ouderling en diaken – legt op de gemeente. Die nadruk heeft het ambtelijk gezag gerelativeerd. Door het ambt wordt Christus vertegenwoordigd, de ambtsdrager is geen volksvertegenwoordiger, hield de docent zijn gehoor voor.

Van den Belt wilde niet alleen dromen, maar gaf ook enkele praktische voorzetten. Zo stelde hij de samenstellers van de herziene Statenvertaling voor toch de godsnaam als HEER te schrijven, net zoals in de Nieuwe Bijbelvertaling. Voorts toonde hij zich voorstander van een opener houding tegenover rooms-katholieken, het organiseren van een nationale synode en een verdergaande kanselruil.

Rapportage
In een reactie pleitte de vrijgemaakt-gereformeerde hoogleraar Barend Kamphuis voor de invoering van een Katholiciteit Effect Rapportage (KER), een kerkelijke variant van de bekende milieu-rapportages. Bij elke kerkelijke beslissing zouden de gevolgen voor de katholiciteit moeten worden meegewogen, aldus Kamphuis. Als voorbeeld noemde hij de invoering van de Nieuwe Bijbelvertaling binnen zijn kerken. Daar was hij wel blij mee, ,,maar het heeft ons wel vervreemd van de andere gereformeerden.” Bij de invoering was dat binnen zijn kerken geen punt van discussie.

Een tweede voorbeeld is de invoering van de vrouw in het ambt van ouderling, diaken en predikant door de Nederlands-gereformeerden. Dat geeft behoorlijk was spanning, zei de hoogleraar, bijvoorbeeld in zijn vrijgemaakte kerken. ,,Mijn voorstel is dat deputaatschappen, synodes en vergelijkbare organen standaard zo’n KER overwegen bij hun voorstellen en beslissingen.”