NIEUWS
Nationale Synode – remedie tegen verdeeldheid
De ontkerkelijking in Nederland zet zich in een rap tempo voort. Velen weten niet meer wat het christelijk geloof nu inhoudt, en een nieuwsgierige buitenstander verdwaalt al snel in een doolhof aan denominaties en afsplitsingen. Om deze verdeeldheid van de kerken en om een helder christelijk geluid in de samenleving is de stuurgroep Nationale Synode opgericht. De naam komt van de eerste Nationale Synode 1618-1619 te Dordrecht. Zij wil een christelijk geluid van eenheid laten horen, ondersteund door alle protestantse kerken.
Ons bestaan komt voort uit een verlangen naar gehoorzaamheid aan het woord van de Heere Jezus uit Johannes 17 vers 21, als Hij bidt tot zijn Vader: ‘Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals U in mij bent en Ik in U, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat U mij hebt gezonden’
De stuurgroep volgde op een oproep van de preses van de Generale Synode van de Protestantse Kerk, waar het moderamen zich bij aansluit. Een groep van acht personen uit verschillende kerken kwam vervolgens bijeen om over een Nationale Synode te praten: de stuurgroep. Een veertigtal ‘sleutelfiguren’ uit een veelheid van kerken, waaronder migrantenkerken raadplegen momenteel het grondvlak van de kerken. Daarna komen de kerkleidingen aan de beurt. De stuurgroep is niet ontstaan vanuit een streven naar een of andere megakerk waarin alles en iedereen tot gelijkheid wordt gedwongen. Ons bestaan komt voort uit een verlangen naar gehoorzaamheid aan het woord van de Heere Jezus uit Johannes 17 vers 21, als Hij bidt tot zijn Vader: ‘Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals U in mij bent en Ik in U, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat U mij hebt gezonden’ (NBV). ‘Laat hen allen één zijn, Vader. Zoals U in mij bent en Ik in U, laat hen zo ook in ons zijn, opdat de wereld gelooft dat U mij hebt gezonden’
Kerkelijke verdeeldheid en secularisatie bracht de stuurgroep Nationale Synode tot de overtuiging dat onze tijd om een hernieuwd christelijk getuigenis vraagt. De verscheurdheid van de kerk verzwakt het getuigenis over Jezus sterk, en doet daar zelfs afbreuk aan. De grote verdeeldheid van (protestantse) kerken en christenen in Nederland is een van de oorzaken van de marginalisering van het christelijk getuigenis in onze samenleving. Door alle verdeeldheid zijn we geen stad meer op de berg, geen zoutend zout in de samenleving. Het missionair kerk-zijn loopt veel schade op door deze verdeeldheid. Ik kan heel goed begrijpen dat mensen die meer willen weten van het christelijk geloof vervolgens in complete verwarring afhaken vanwege de verscheurdheid van die kerk, het lichaam van Christus hier op aarde. Een eenparig getuigenis over het christelijk geloof in het publieke domein vandaag raakt het zijn of het niet zijn van de kerk(en). In onze tijd moet het ‘goud’ van het christelijk geloof opnieuw zichtbaar worden. Daarom willen we ons inzetten voor onderlinge herkenning en bemoediging als christenen in het publieke domein.
Credo-tekst
In eerste instantie was de stuurgroep primair bezig met uitgangspunten en opzet van een Nationale Synode. Het samen daarmee bezig zijn werd als zeer bijzonder ervaren, vooral ook vanwege de breedte van de stuurgroep. Onverwacht werd vanuit de boezem van de stuurgroep een credotekst geboren. Deze tekst is ervaren als een geschenk, juist omdat de wezenlijke punten van de belijdenis van de vroege kerk toereikend bleken voor geloven in deze tijd. Deze tekst is ervaren als een geschenk, juist omdat de wezenlijke punten van de belijdenis van de vroege kerk toereikend bleken voor geloven in deze tijd De credo-tekst die de stuurgroep heeft gepubliceerd (zie kader) tracht het geloof anno nu te verwoorden in de levende God, Vader, Zoon en Heilige Geest. Dit credo is een voorlopig signaal van hoe we in gezamenlijkheid present kunnen zijn in onze samenleving. Daarbij zijn we ons ervan bewust dat de meerderheid van ons volk hier geen boodschap meer aan heeft. Deze tekst is nog in conceptvorm, want we vragen aan de leden van de kerk(en) op deze tekst te reageren. Hiervoor trekken we een jaar uit, in aanloop naar een ‘Nationale Synode’. Binnen allerlei soorten kerken en geloofsgemeenschappen is de tekst van dit credo onder leden verspreid, met de vraag erop te reageren vanuit de eigen achtergrond.
Wat inspireert in deze tekst? Wat zou men daarvan graag met anderen willen delen? Alle reacties op dit credo worden verzameld en gepubliceerd op www.nationalesynode.nl. Deze credo-tekst is dus een open tekst. We hopen dat christenen in de volle breedte hierin voldoende herkennen van wat ze zelf geloven. Omdat veel ongezegd blijft, heeft de tekst bewust een brede insteek. We zoeken niet naar een resultaat van knip- en plakwerk: een beetje meer van dit of een beetje minder van dat. Nee, we willen een tekst waarmee we samen met anderen schouder aan schouder in het publieke domein kunnen staan.
Traject naar de Nationale Synode
Na de inventarisatie van alle reacties komt het tweede deel van het traject. Dan wordt de uiteindelijke tekst van het credo aangeboden aan de officiële vertegenwoordigers van de verschillende protestantse kerken/gemeenschappen in ons land. Kijk, zeggen we dan: dit is
wat we verzameld hebben en daar willen we graag met u over spreken. En we willen ook graag dat u er over spreekt binnen uw kerk. We hopen dat er werkelijk een indringend geloofsgesprek aan de basis ontstaat. Vervolgens krijgen al die kerken en geloofsgemeenschappen de uitnodiging om deel te nemen aan de Nationale Synode. Dat is best spannend. Tot nu toe hebben we deze beweging ervaren als een geschenk van God, ook de credo-tekst. De vele reactie en discussiestukken tot op dit moment zijn overwegend
positief. Geweldig dat het gesprek op gang is! Maar wat als de officiële vertegenwoordigers van de kerken niet op de uitnodiging in zullen gaan? Daarom bidt de stuurgroep voortdurend om de doorwerking van Gods Geest opdat het gebed van de Heere Jezus in onze tijd verstaan zal mogen worden. We hebben elkaar als christenen dringend nodig. De stuurgroep heeft een optie genomen op de Grote Kerk te Dordrecht voor 10 en 11 december 2010.
Tot nu toe hebben we deze beweging ervaren als een geschenk van God, ook de credo-tekst. De vele reactie en discussiestukken tot op dit moment zijn overwegend
Daar hopen we met vertegenwoordigers van of een delegatie uit de verschillende kerken samen te komen voor wat wij noemen een Nationale Synode. Deze Nationale Synode heeft als ondertitel Protestants forum. Het gaat ons om een synode in de letterlijke zin van het woord: een ‘samenkomst’ Daarmee doelen we niet op een overkoepelende kerkelijke vergadering die besluiten gaat nemen. Beoogd wordt de versterking van de onderlinge contacten en een aansporing tot meer eenheid, conform onze roeping om eensgezind christen te zijn in deze samenleving.
De Nationale Synode zal uitmonden in de opstelling van een verklaring die we als protestantse kerken gezamenlijk willen richten aan onze Nederlandse samenleving anno 2010. Tegen de geest van afbraak en moedeloosheid in, willen wij komen met een getuigenis dat bemoedigt en richting kan geven. Aansluiting bij de vroege kerk Het uitgangspunt van de stuurgroep is dat we nauw willen aansluiten bij het belijden van de vroege kerk en de reformatie. Dat biedt openheid en tegelijk begrenzing. Daarom hebben we onze positie gekozen in het Apostolicum, al hadden we ook de belijdenis van Nicea kunnen nemen. Wij zien dat de tijden veranderen en dat in die veranderende tijden het evangelie opnieuw verstaanbaar moet worden gemaakt zonder dat het wezen ervan verandert. Pas wanneer we weten wie en wat het voorwerp van ons geloof is kunnen we ons met deze actuele vraagstukken bezig gaan houden Aan de stuurgroep wordt wel eens gevraagd waarom wij in ons credo niet ingaan op actuele kwesties binnen en buiten ons land die om eigentijdse antwoorden vragen: de relatie tot moslims, vragen rond seksualiteit, armoede in de wereld, de positie van Israël etc. Uiteraard zijn deze zaken relevant voor christenen. Maar willen we over dit alles zinvol kunnen spreken, dan moeten we een helder uitgangspunt hebben. Dat vinden we in de aloude belijdenissen. Pas wanneer we weten wie en wat het voorwerp van ons geloof is, kunnen we ons met deze actuele vraagstukken bezig gaan houden. Aansluiting op de bron is zegenrijk voor het land.
Ook Dordt benadrukte de eenheid
De Statenvertalers verwijzen in een kanttekening bij het gebed van Jezus in Johannes 17 naar Efeze 3:17. Ze onderstrepen dat er naast gemeenschap in geloof ook sprake moet zijn van gemeenschap in ‘ware liefde’. Het ultieme doel is dat de mensen die nog niet geloven ‘aangelokt worden om mij voor den waren Messias, en mijne leer voor een goddelijke leer te erkennen en aan te nemen’. Kortom, in het hogepriesterlijke gebed van Christus gaat het er om dat in de kerk eenheid en liefde zichtbaar zijn. Dat mag een zichtbare eenheid in verscheidenheid zijn. Als het getuigenis naar het publieke domein maar duidelijk en consistent is. Ik heb altijd een diep verlangen naar het protestantisme van voor 1834, vóór de eerste diepgaande scheiding binnen het protestantisme in ons land. Hoewel ik weet dat het in die periode heus niet zo best gesteld was met ‘de vaderlandse kerk’ was er toch een soort eenheid in het protestantisme. Wat is er eigenlijk mis met een brede vaderlandse kerk als Nederlandse kerk ten behoeve voor het hele volk? Het is niet toevallig dat we niet net vóór 1834 zijn begonnen, maar naar 1618-1619 zijn gegaan. En het is niet toevallig dat we de migrantenkerken al vanaf het begin erbij betrokken hebben: in de 17e eeuw reeds was de synode internationaal. Het waren hoofdzakelijk Europese kerken die vertegenwoordigers stuurden: Schotland, Duitsland, Zwitserland, Engeland en Frankrijk. We hopen dat ook in het Dordt van 2010 het internationale karakter duidelijk zal zijn door vertegenwoordigers uit de wereldwijde kerk.
Eerdere pogingen tot eenheid
In het verleden zijn vanuit allerlei hoeken pogingen gedaan om elkaar als christenen beter te verstaan en samen in het publieke domein een duidelijk wervend getuigenis te laten horen. Denk daarbij aan landelijke initiatieven van de Raad van Kerken, het Beraad van Kerken, het Contact Orgaan voor de Gereformeerde Gezindte en de beweging vanuit EO-kring die deoecumene van het hart op de kaart zette. Daarnaast zijn er plaatselijk en regionaal tal van oecumenische initiatieven ontwikkeld in allerlei kerken en denominaties. Toch blijft het scheuren en de versnippering voortduren.
Iemand vroeg mij: ‘Waarom laat je de Raad van Kerken, of het Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte niet het initiatief gestalte geven? Zij zijn al lang bezig.’ Ik heb geantwoord dat die organen de jaren door een bepaald stempel hebben opgedrukt gekregen waardoor het moeilijk is een nieuwe beweging van eenheid in verscheidenheid op gang te brengen. Daarom noemde ik de beweging van een Nationale Synode ook een out of the box denken. Een beweging die respectvol eerdere en lopende pogingen waarneemt maar los wil staan van bestaande structuren en van wat daarin gebeurde in de achter ons liggende tijd.
Een Nationale Synode is een soort ‘samenroeping’ van allen die verantwoordelijkheid dragen voor de voortgang van het evangelie in ons land. Daarbij hoopt de stuurgroep dat het niet om een eenmalig gebeuren zal gaan in 2010. Het verlangen is er om continuïteit aan te brengen door meerdere keren samen te komen. Stapsgewijs (2013 en 2016) naar de 400e verdenkingsjaren van de eerste Nationale Synode (2018-2019).
Nationaal Oecumenisch Concilie
Tijdens mijn afscheid als preses van de Generale Synode van de Protestantse Kerk heb ik gezegd: ‘Als nu zelfs een lector vanuit de Gereformeerde Bond zegt dat een Nationale Synode van enkel kinderen van de Reformatie te weinig katholiek is, en oproept de Rooms-Katholieke kerk/Oud Katholieke Kerk erbij te trekken, dan ben ik toch wel verbaasd. Maar tegelijkertijd realiseer ik me dat we na de Nationale Synode ons zullen moeten opmaken voor een breed Nationaal Oecumenisch Concilie van alle christenen in ons land. Of het eerste in Dordrecht (zoals in 1618-1619) moet worden gehouden en het tweede in Noordwijkerhout (zoals in 1968-1970) zal dan nog bezien moeten worden. Duidelijk is dat we als christenen in dit land elkaar meer dan ooit nodig hebben.’
Wie de kerk wereldwijd ziet als het Lichaam van Christus kan nooit tevreden zijn met een poging slechts een deel bijeen te brengen Inmiddels zijn we acht maanden verder. De Rooms-Katholieke Kerk behoort niet tot de geloofsgemeenschappen die een brief hebben ontvangen van de stuurgroep over de opzet van een Nationale Synode. Daarom is van de zijde van de Rooms-Katholieke Kerk gevraagd om een waarnemerschap tijdens de Nationale Synode. De stuurgroep beraadt zich hierover. Theologisch is de opmerking van de eerder genoemde lector over de catholica wel te begrijpen. Want wie de kerk wereldwijd ziet als het Lichaam van Christus kan nooit tevreden zijn met een poging slechts een deel bijeen te brengen. Maar gegeven de gebrokenheid lijkt het verstandig te zoeken naar een weg waarin protestanten samen één kunnen zijn. Dat er grote interesse is voor de Nationale Synode moge blijken uit het feit dat ook Messiasbelijdende Joden zich gemeld hebben om ook present te zijn. We willen in afhankelijkheid onze weg gaan, stap voor stap – in de hoop en met de bede dat de Heilige Geest ons de verdere weg zal wijzen om christelijke kerk te zijn in een samenleving die totaal aan het veranderen is. Hieronder is de integrale Credo-tekst opgenomen. Reageer er gerust op via de website www.nationalesynode.nl.
Moge vele goede geloofsgesprekken de muren doen vallen.
Gerrit de Fijter
2 comments
Ing. A.A. van Vugt zegt:
Aan de stuurgroep van de Nationale Synode.
Mijn eerste reactie van 17-03-2010 op een voornemen van u betreffende de Nationale Synode en het Credo had een karakter van het noemen van oorzaak en gevolg van ontkerkelijking en het aanreiken van een oplossing hiervoor.
In dit schrijven wil ondergetekende ingaan op o.a. het thema ‘remedie tegen verdeeldheid’ van uw heer G. de Fijter.
Het verwondert mij, dat het woord ‘remedie’ gekozen is als Redding tegen verdeeldheid van christenen en kerken; want remedie wordt vaak toegepast, wanneer dit een bewezen middel of maatregel is tot herstel of opheffing, hier de verdeeldheid.
Door u wordt gesteld dat:
– wanneer het / een Credo door u in de wereld wordt gebracht, dit een ‘hoop’ is om tot eenheid van de christenen en kerken te komen.
-een ‘zoeken naar’ aansluiting bij de vroege kerk HET uitgangspunt is van uw stuurgroep, bij voorkeur aan te sluiten aan de rond 1618-1619 geïnterpreteerde leerstellingen.
‘Hoop hebben’ en ‘zoeken naar’ zijn sterk positieve uitingen, maar moeten zichzelf nog bewijzen. Hierdoor heb ik hoop, dat ‘uw vast voornemen’ nog te verbuigen is.
Enige opmerkingen van mij op uw thema zijn:
-het voornemen is o.a. te zoeken naar aansluiting bij de vroege kerk. In deze kerk van 1618-1619 was zeker géén eenheid te vinden in de door ieder van de zgn. kerkvaders zelf geïnterpreteerde leer. Dit wetende verwondert het mij, dat u daar aansluiting zoekt in de gegeven verdeeldheid van o.a. Gereformeerden, Hervormden, Remonstranten, e.a.
-Door dhr. W.J Ouweneel wordt “de zaak van Dordt” het fundament van de kerk genoemd. Uw streven is een “Dordt van 2010” te creëren; nog steeds gebaseerd op een verdeeld fondament.
-Een gegeven stelling in de kerken is, dat de Kerk het Lichaam van Christus is.
De Dordtse Synode heeft zichzelf gesteld als het hoogste gezag in de kerk.
Volgens Kol.1:18 is de Zoon van God, Christus, het Hoofd des Lichaams, der Gemeente. Uit bovenstaande kan dan de vraag rijzen:
“wie is hoger in rang, Christus of de Synode?”
Omdat de kerkelijke synode is samengesteld uit vertegenwoordigers van kerken, en er in de genoemde ‘kerk der eeuwen’ voortdurend sprake is van:
– de verscheurdheid van de kerk
– de grote verdeeldheid van (protestante) kerken en christenen
– de constatering, dat scheuren en versnippering van de kerken
voortduurt
Is dan nu niet de tijd gekomen, dat de Synode eens naar zichzelf gaat kijken en in overweging neemt haar bestaan te beëindigen?
Mijn oproep aan allen is:
-geef de kerk haar vrijheid weer
-dat iedere kerk zich zal bekeren (volgens het woordenboek is bekeren
-het overgaan naar een andere godsdienst-) namelijk, dat iedere
kerk zich zal richten op de Leer van Christus, de Leer in de eerste
christengemeenten.
Wanneer alle kerken tot deze Leer zullen overgaan ontstaat één Kerk én uw gezochte eenheid.
Met vriendelijke groet, Ing. A.A. van Vugt.
Peter Peereboom zegt:
Om de verdeeldheid tegen te gaan is het zinvol uit te gaan van de kern.
De grootste fout die het christendom heeft gemaakt en nog maakt is, dat men christus ziet als God.
Alleen de God van Israel is de enige God.
Ieder mens heeft een eigen verantwoordelijkheid.