NIEUWS

UTRECHT – De Protestantse Kerk wil graag een ‘nationale synode’, een vergadering waarin alle kerken uit de lutherse of calvinistische traditie een ,,krachtig getuigenis” laten horen in Nederland.

Hoe haalbaar is dit idee en hoe reageren de andere kerken en groepen hierop? Een tweeluik, vandaag deel 1.

De leiding van de Protestantse Kerk in Nederland verlangt vurig naar een ‘nationale synode’, een ,,soort forum” waarin alle protestantse kerken in 2010 een ,,getuigenis geven waar het ons ten diepste om gaat”. Er is een verklaring in de maak, waarbij de kerk de klassieke geloofsbelijdenis als uitgangspunt neemt. Daarna zullen alle uitgenodigde kerken gevraagd worden te reageren op het document.

Volgens scriba Arjan Plaisier van de Protestantse Kerk is het de bedoeling ,,een soort Global Christian Forum” te organiseren in Nederland. Dit internationale forum werd in 1998 opgericht als een netwerk met als doel protestanten, orthodoxen, rooms-katholieken, evangelicalen en de pinksterbeweging bij elkaar te brengen – met het grote verschil dat in het Nederlandse geval de Rooms-Katholieke Kerk niet wordt uitgenodigd. Volgens Plaisier is het daarvoor ,,nog te vroeg”.

,,Het gaat om oecumene van het hart, en niet om het vaststellen van een tekst met de bijbehorende besluitvorming”, stelt Plaisier. ,,Ik kan me voorstellen dat een aantal kerken bij dat laatste zou afhaken. Tegelijkertijd willen we niet met een ‘lege’ verklaring komen, met alleen maar teksten over hoe aardig we elkaar vinden. We moeten duidelijk beschrijven welke betekenis het geloof in God en Jezus Christus voor ons heeft en wat onze gezamenlijke roeping naar de samenleving is.”

,,Oecumenisch gezien heeft dit initiatief de wind mee”, zegt Klaas van der Kamp, secretaris van de Raad van Kerken. ,,Het is mooi dat er kerken worden uitgenodigd die al zeer dicht bij elkaar staan. De onderlinge verschillen zijn heel klein, zoals te zien is in de vormgeving van de kerkdienst en de deelname van de vrijgemaakt- en Nederlands-gereformeerden in het project rond het nieuwe Liedboek voor de Kerken.”

Oecumene
Daarnaast tonen protestantse kerken steeds meer interesse in oecumenische samenwerking, stelt Van der Kamp. ,,In die kerken groeit het besef dat God niet te verdelen is tussen allerlei clubs, dat Hij één en dezelfde is. Er is meer bereidheid openlijk de oecumene te bedrijven.”

Hijme Stoffels, hoogleraar sociologie van kerk en godsdienst aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, twijfelt niet ,,aan de goede bedoelingen”.

,,Kerken kunnen zich anno 2009 niet meer veroorloven zo naast elkaar te blijven bestaan. De verdeeldheid is inmiddels niet meer uit te leggen aan buitenstaanders. En in het huidige klimaat vinden kerken onderlinge verschillen minder belangrijk. Het is alsof zij het oude oecumenische ideaal weer afstoffen.” Toch is de wens een nationale synode te houden niet alleen maar oecumenisch geïnspireerd, zegt de hoogleraar. ,,Dit initiatief klinkt ook een beetje als: de machtigste partij vraagt de minder machtigen aan tafel te komen voor overleg.” Dat zou mede ingegeven kunnen zijn door het dalende ledental van de Protestantse Kerk, die daardoor ,,op de ondergang afstevent”, vindt Stoffels.

Volgens hem gebruikte algemeen secretaris Plaisier onlangs ,,zware woorden” tijdens de lezersdag van het blad Kontekstueel . ,,Daar sprak hij zelfs over ‘apocalyptische tijden’. Er heerst bij de Protestantse Kerk bepaald geen opgewektheid over de toekomst, en die kerk gaat zich afvragen of er nog iets te redden is van het protestantse geluid. Kunnen we, zonder de andere kerken, nog wel iets uitstralen of doen voor de toekomstige samenleving?”

,,Dat is absoluut niet onze drijfveer”, reageert Arjan Plaisier. ,,Natuurlijk leven we in een cultuur en maatschappij waarin het christelijk geloof op de tocht staat. Maar de kerken zullen moeten nadenken over de vraag, of hun onderlinge verdeeldheid dit niet heeft verergerd. Het kerkelijk lichaam is zo verscheurd, dat het getuigenis in de samenleving is verzwakt. Misschien moeten we juist een jarenlange nalatigheid goedmaken.”

Bron: Nederlands Dagblad, Gerald Bruins, Sjoerd Mouissie

Lees ook deel twee van het tweeluik.