NIEUWS

De Protestantse Kerk wil graag een nationale synode, een vergadering waarin alle kerken uit de lutherse of calvinistische traditie een ,,krachtig getuigenis” laten horen in Nederland. Maar hoe haalbaar is dit idee en hoe reageren de andere kerken en groepen hierop? Een tweeluik, vandaag deel 2.

De leiding van de Protestantse Kerk wierp vorige week andere kerken en groepen in de lutherse en calvinistische traditie – inclusief evangelischen, pinkstergelovigen en migranten – de handschoen toe. Zij ontvouwde het plan voor een ‘nationale synode’ in 2010. De protestantse voormannen Gerrit de Fijter en Arjan Plaisier staat niet een organisatorische eenheid voor ogen, maar een bijeenkomst die een statement, een verklaring, over de eenheid in het geloof moet opleveren. Hoe reageren de kerken op deze uitnodiging? Pakken zij de handschoen op?

H.P. Medema, uitgever en prominent lid Vergadering van Gelovigen: ,,Binnen de Vergadering zal men veel voelen voor een initiatief dat ware gelovigen in Christus samenbrengt. Het gevaar is dat de verklaring te lang wordt, waardoor de partijen zich er niet in kunnen vinden. Ik zou zeggen: houd het statement, gebaseerd op het credo, zo kort en krachtig mogelijk. Dat een nationale synode op zich de eenheid bevordert, geloof ik niet. Dat dit initiatief stimulerend is voor de eenheid onder christenen, durf ik te hopen en te geloven: je komt elkaar tegen en leert elkaar kennen. Ik zie het als een gebaar.”

Ds. Jan Offringa, voorzitter PKN-predikantenbeweging Op Goed Gerucht: ,,Op zichzelf een aardig idee zo’n synode, als er maar breed wordt uitgenodigd. Dus niet alleen kerken aan de rechterkant, maar ook de remonstranten en de doopsgezinden. Ik verwacht geen wonderen van zo’n synode, daarvoor is de verdeeldheid te groot. Van mij mogen de remonstranten, die op de synode van Dordt (1618-1619, red.) de kerk uitgezet zijn, een tweede kans krijgen. En als de doopsgezinden, die het hoofd maar net boven water kunnen houden, ook kunnen aanhaken, beschouw ik dat als winst. Ik hoop dat een nationale synode een aanzet is voor een totale hereniging.”

T. Mikkers, algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap: ,,Aanvankelijk reageerde ik kritisch, omdat PKN-synodepreses De Fijter in een column zijn idee van een synode koppelde aan de synode van Dordt in 1618-1619. Daar zijn de remonstranten weggestuurd. Die synode stond in het teken van een conflict. Nu begrijp ik dat het gaat om het bevorderen van eenheid in verscheidenheid. Prima. Ik hoop dat andere godsdiensten ook bij dit initiatief betrokken worden. In Dordrecht werden destijds ook internationale gasten uitgenodigd. Toen waren dat christenen, nu leven we in een andere tijd.” Lachend: ,,Ik hoop alleen dat we er niet weer worden uitgezet.”

June Beckx, coördinator migrantenkerken SKIN: ,,Onze ervaring is dat een georganiseerde ontmoeting niet veel migranten trekt. De taal is een probleem. Veel conferenties zijn moeilijk te volgen. Wil een nationale synode bij migranten een kans maken, dan moeten gemeenten en pastores rechtstreeks worden benaderd. De communicatiekloof moet worden overbrugd. Daarnaast hebben migrantenpastores het heel erg druk. De meesten hebben een gewone baan en doen het werk voor hun gemeente erbij. Voor activiteiten tijdens werktijd moeten ze vakantie-uren opnemen. Als ze dat al doen, steken ze die uren liever in hun gemeente. Het zal moeilijk zijn hen bij een nationale synode te krijgen.”

P.J. Vergunst, algemeen secretaris Gereformeerde Bond binnen de PKN: ,,Een informele synode kan van waarde zijn om andere kerken te raadplegen over hoe je in onze geseculariseerde cultuur kerk wilt zijn en met welke thema’s je bezig bent. Een overkoepelend thema zou kunnen zijn: hoe zijn we kerk in de 21e eeuw? Het is niet goed langs elkaar heen te leven. Mijn vraag aan andere kerken zou zijn: hoe reageert u op wat er vanuit de cultuur naar ons toe komt? Dan denk ik aan ethische en dogmatische onderwerpen, zoals de visie op huwelijk en samenwonen, en de visie op de schepping.”

Ds. D. Quant, synodevoorzitter Christelijke Gereformeerde Kerken: ,,Ik heb niet goed in beeld wat de PKN-top precies met een nationale synode wil. Als het komt tot een verklaring over de eenheid in Jezus Christus – als Verlosser, teken ik daarbij aan, en het is de vraag of delen van de Protestantse Kerk dat ook vinden – krijg je daar in onze kerken de handen voor op elkaar. Toch voel ik een grote aarzeling. Het kon wel eens averechts werken als je een dag of twee bij elkaar gaat zitten, een mooie verklaring naar buiten brengt en daarna weer rollebollend over straat gaat. Een verklaring als getuigenis naar de samenleving moet wel een echt signaal zijn.”

Ds. J.M. Mudde, bestuurslid landelijke vergadering Nederlands-gereformeerden: ,,Ik kan me niet voorstellen dat wij afzijdig blijven. Hoewel we niet in georganiseerde kerkelijke eenheid geloven, weten we ons verbonden met allen die Christus in waarheid belijden. Het is goed als de krachtige beweging van onderop – lokaal werken kerken en christenen steeds intensiever samen – gestimuleerd wordt door een beweging van bovenaf. Als de EO zijn voortrekkersrol hierin zou kwijtraken, zoals iemand deze week zei, juich ik het van harte toe dat de Protestantse Kerk deze overneemt. Ik ken ook geen andere kerk die hiervoor in aanmerking komt.

Ds. D. Heemskerk, preses van de Hersteld Hervormde Kerk: ,,Zo’n nationale synode komt voor ons te vroeg. Nog maar vijf jaar geleden kwam het binnen de Hervormde Kerk tot een scheuring. Wij hebben er toen alles aan gedaan om bij elkaar te blijven: gesprekken, oproepen tot eenheid en zelfs een voorstel voor een federatie. Dat kon allemaal niet. De breuk is dwars door families en gezinnen gegaan. En dan nu een nationale synode? Daar ben ik – op persoonlijke titel – niet enthousiast over. Bij dit idee denk ik bovendien aan kerken die op Schrift en belijdenis staan. Dat geldt niet voor evangelische en pinkstergroepen, die wel worden gevraagd.”

Ds. H.J. Messelink, deputaat kerkelijke eenheid vrijgemaakt-gereformeerden: ,,Wij zeggen niet bij voorbaat nee. Maar als Plaisier stelt dat je Calvijn tegen je hebt, als je tegen het streven naar eenheid bent, vind ik dat eenzijdig. De reformator kwam ook op voor de waarheid en de ware leer. De binding aan de leer van de heilige Schrift moet wat ons betreft op de agenda van een nationale synode komen. Zo’n gesprek moeten we niet uit de weg gaan omwille van de eenheid. In de Protestantse Kerk ligt die discussie moeilijk. Ik hoef alleen maar te wijzen op de atheïstische predikant Hendrikse, die in deze kerk wordt getolereerd.”

Ds. J.J. van Eckeveld, synodevoorzitter Gereformeerde Gemeenten: ,,Ik denk dat het gevoelen bij ons is dat een nationale synode te breed is. In de Protestantse Kerk mag een predikant als Hendrikse, die het bestaan van de Here ontkent, dingen zeggen die voor ons ontzettend pijnlijk zijn. We hebben onze handen al vol aan de contacten met kerken die dichter bij ons staan. Laten we ons daar maar op richten.” P. Sleebos, algemeen voorzitter Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten: ,,Als het gaat om het geven van een getuigenis en het beklemtonen van het samen christen-zijn, denk ik dat zo’n nationale synode een goed idee is. Voor onze achterban moet er wel een andere of een tweede naam komen. De huidige roept bij evangelischen vervreemding op, omdat wij geen synodale kerk zijn. Ik denk aan christelijk congres, of iets dergelijks.”

Lees ook deel één van het tweeluik