NIEUWS
Wordt 2010 hét Synodejaar?
In het Christelijk Gereformeerde lijfblad ‘De Wekker’ schreef de scriba van de Kamper afdeling van de Christelijk Gereformeerde Kerken enige tijd geleden een opiniërend verhaal over de Nationale Synode. “Tegen de richtlijnen in om in deze rubriek over actuele zaken te schrijven en deze kritisch tegen het licht te houden, schrijf ik over iets dat er (nog) niet is en als het zo doorgaat ook niet komt. Het gaat mij niet om de komende synode 2010 van onze Christelijke Gereformeerde Kerken. Tenzij onze Here en Heiland eerder terugkomt of de Heilige Geest zich in één keer uit ons kerkverband terugtrekt, zal die synode er wel weer komen. Maar of de “Nationale Synode” van 2010 er komt is nog maar zeer de vraag?”
Het is al weer een aantal maanden geleden dat scheidend voorzitter ds. G. de Fijter van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) zich sterk maakte voor een nationale synode. De eerste keer dat hij dit idee naar voren bracht was in 2008. Rond zijn naderend afscheid, begin dit jaar, heeft hij het onderwerp weer onder onze aandacht gebracht, maar toen dreigde het onder te sneeuwen in alle aandacht voor zijn opvolgingsprocedure. Het doel dat ds. De Fijter voor ogen heeft is een nationale vergadering waarin plaats is voor alle kerken in de calvinistische en lutherse traditie, die zich baseren op de Apostolische Geloofsbelijdenis.
Aan de nationale synode zouden zowel officiële vertegenwoordigers van de kerken als ‘gewone’ gemeenteleden mogen deelnemen. Met de bijeenkomst wil de voormalige synodevoorzitter van de PKN de verbrokkeling in de reformatorische traditie te boven komen. „Samen kunnen we op een eenvoudige manier duidelijk maken: hier gaat het om in ons algemeen, ongetwijfeld christelijk geloof. We hoeven dan niet allemaal naar hetzelfde model kerk te zijn. Eenheid in verscheidenheid, maar wel met een gezamenlijk getuigenis naar buiten toe. Daar ligt onze roeping.”
Vandaag wil ik een pleidooi voeren het voorstel te omarmen en zodra er meer duidelijkheid komt er positief op in te haken, zowel persoonlijk als op “kerkbestuurlijk” niveau.
Ik ben niet in staat alles wat er in ons midden geschreven wordt te volgen of te lezen, maar ik heb de indruk dat het voorstel van ds. De Fijter bij ons nog niet met veel instemming is ontvangen. Vandaag wil ik een pleidooi voeren het voorstel te omarmen en zodra er meer duidelijkheid komt er positief op in te haken, zowel persoonlijk als op “kerkbestuurlijk” niveau. Ik doe dat bewust op een moment dat we massaal bezig zijn onze koffers te pakken om ver weg over de grenzen heen de oecumene op te zoeken en te beleven in plaatselijke of Nederlandstalige kerkdiensten. Het blijft een wonderlijk verschijnsel: over de grens heen vervagen binnenlandse grenzen ongekend snel en verdwijnen muren die we thuis achter onze dijken in stand houden.
Redenen om niet mee te doen
Er zijn voldoende redenen om aan het initiatief, dat ds. De Fijter in gang heeft proberen te zetten, niet mee te werken. In willekeurige volgorde noem ik de volgende argumenten:
We hebben onze handen meer dan vol aan het bijeenhouden van ons eigen kerkverband. Er vindt in 2010 ook al een eigen CGK synode plaats en dat vraagt al genoeg van ons. Het spreken over een nationale synode is niet meer van deze tijd, waarin grenzen vervagen en we veel meer op Europa en de rest van de wereld gericht zijn.
Er kan geen sprake zijn van een synode omdat er geen sprake is van een kerkverband. De laatste nationale synode was die van 1618/1619. Deze werd door de staat samengeroepen en dat zal nu niet meer gebeuren. Kerk en staat zijn gescheiden van elkaar. Andere initiatieven, zoals het Gereformeerd Appel en het COGG (Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte) zijn ook niet echt van de grond gekomen. Waarom zou dat met dit initiatief dan wel gebeuren? Bestaan er eigenlijk wel calvinistische kerken en wie bepaalt straks op ene heldere manier wie wel en wie niet deel mogen nemen? De PKN heeft het recht niet dit initiatief te nemen, zeker niet omdat de totstandkoming van de PKN nog maar vijf jaar geleden is. En nota bene, er heeft zich toen een nieuw kerkverband, te weten de Hersteld Hervormde Kerk, gevormd. Is het niet beter dat deze breuk eerst geheeld wordt? Het is volstrekt niet helder wat de doelstelling van dit initiatief is en of het wel het gewenste resultaat gaat opleveren. Wat is het nut er ook al weer van?
Nochtans
De ruimte ontbreekt om al deze argumenten te ontzenuwen. Dat heeft ook niet zo veel zin want op zich bevatten ze ook bijna allemaal een kern van waarheid. En toch zijn er in mijn ogen twee belangrijke redenen om de oproep van ds. De Fijter serieus te nemen.
De eerste heeft te maken met het feit dat we leven in een samenleving die misschien wel een religieuze opleving kent, maar aan de andere kant in rap tempo steeds minder zichtbaar van Christus wordt. Kerken krimpen en christelijke politiek komt steeds meer onder druk te staan. Een nationale herdenking zoals in Apeldoorn op 8 mei j.l. was tenenkrommend neutraal en krampachtig niet-christelijk. Hier komt nog bij dat de kleine kerkgeschiedenis jongeren totaal niet boeit. 1834, 1892, 1944 en 1967 zijn geen SMS-nummers waar je wat mee kunt. Wat jongeren boeit zijn grotere bewegingen als Opwekking en een EO-jongerendag. Willen wij het afgeven van positieve signalen aan anderen overlaten of nemen we onze eigen verantwoordelijkheid? Een voorwaarde om dat te doen is ons veel meer te concentreren op wat verbindt dat op wat (onder)scheidt. Laat 2010 het jaar worden waarin de kerken een krachtig geluid laten horen van verbondenheid (een statement noemde ds. De Fijter dat) in het geloof en in Christus Jezus als het enige fundament van ons leven.
De tweede reden die ik aan wil voeren is het feit dat, als het goed is, er diep bij ons een hunkering is naar eenheid in Christus en wij er alles aan willen doen die eenheid te bevorderen. Het is al jaren geleden dat onder meer prof.dr. W. van ’t Spijker in ons blad een indringend pleidooi heeft gevoerd voor een Nationaal Gereformeerde Kerk. En klonk door zijn woorden heen niet de stem van de Herder die waakt over de ene kudde? Van de reformator van Genève, waarvan we dit jaar het 500ste geboortejaar herdenken, is bekend dat hij heeft geleden aan de verdeeldheid van de kerk van Christus (zie het artikel van prof.dr. A. Baars in De Wekker van vorige week). Zijn we wat dit punt betreft nog wel echt calvinistisch? Of vinden we het wel prettig zoals het nu gaat? Worden we te onrustig als we er aan denken iets van onze eigenheid prijs te moeten geven ter wille van de eenheid?
Verscheidenheid is onmisbaar
Het is al weer 10 jaar geleden dat we tijdens een vakantie in Frankrijk naar een Nederlandstalige kerkdienst gingen. We waren met niet meer dan 20 mensen. De gereformeerd vrijgemaakte broeder die de dienst organiseerde had bij afwezigheid van een predikant een “ingeblikte” preek voorhanden. 1 Kor. 12: over het lichaam met de vele delen en het Hoofd: Christus. Een hoofd met alleen maar ogen of alleen maar neuzen zal nooit een hoofd worden! Anders gezegd: verscheidenheid hoeft eenheid niet in de weg te staan. Ze is zelfs nodig om een echt lichaam te kunnen worden. Eenheid zoeken is een opdracht en verscheidenheid is daarbij geen ballast maar een noodzakelijk gegeven. Op die manier hoeft zoeken naar eenheid in Christus niet de bestaande verscheidenheid op te heffen. Deze kan in alle rust en vertrouwen een plaats krijgen. Angst voor het anders zijn van de ander is daarbij niet op z’n plaats. Wij hoeven niet te worden zoals zij of andersom. Accepteer en waardeer de ander (als mens, als gemeente en als kerkverband) zoals hij is. Zolang er gebouwd wordt op het enige fundament: Jezus Christus en die gekruisigd.
Als u binnenkort op vakantie naar het buitenland gaat of in Nederland een andere kerk bezoekt dan u gewend bent, hoop ik dat u zult genieten van de eenheid maar ook van de verscheidenheid. Op die manier ervaart u deze zomer al iets van de nationale synode van volgend jaar. En als het begrip “Nationale Synode” te hoog gegrepen is kunnen we het ook het “Concilie van Kampen” noemen. Als woonplaats van ds. G. de Fijter en als stad met twee theologische universiteiten kan ik mij bijna geen betere plaats voorstellen om samen te komen. Of het zou toch Apeldoorn moeten zijn …
J.A. Voorthuijzen is lid van de Christelijk Gereformeerde Kerk te Kampen en maakt deel uit van de redactie.
Een bericht schrijven